اولمپ دو گوژ از نخستین فمینیست های فرانسه 166 ساله شد

اولمپ دو گوژ Olympe de Gouges، با نام  واقعی ماری  گوز ، سیاست پیشه قرن هیجدهم.

ماری گوز هفتم مه سال 1748 در شهر مونتوبان (جنوب فرانسه) بدنیا آمد. او از خانواده ای ساده بود و پدرش قصاب و مادرش پیشخدمت بود. شایع بود که پدرواقعی او مارکی لو فرانک دو پوسپین یان است.

در هفده سالگی با لوئی اوری، سرآشپز عالیجناب سگورگ ازدواج کرد. دو سال بعد، صاحب پسری شد و سه سال پس از ازدواج از ایفای نقش بورژوای شهرستانی خسته شده و از خانه فرار و به پاریس رفت و برای حفظ آزادی خود دیگر هرگز ازدواج نکرد.

او با ترکیب نام کوچک مادرش و لقب گورگ نام المپ دو گوژ را برای خود ابداع کرد. با ادبیات و تئاتر و سرانجام به نمایشنامه نویسی پرداخت و از دلربائی نیز غافل نماند و در فهرست «قربانیان» او، سباستین مرسیه (از نویسندگان پر کار فرانسه) قرارداشت. در دوران انقلاب فرانسه، نشان داد که نسبت به زمانه اش پیشی دارد.

المپ دو گوژ در کنار آن تروآین دو مریکور و کلر لاکومب، از نخستین فمینیست های فرانسه بشمار می روند.

او که به مبازه در راه آزادی حقوق اعتقاد داشت، تا فرار لوئی شانزدهم به وارن، خود را سلطنت طلب می دانست ولی تغییر عقیده می دهد. به مالزرب (سیاستمدار و حقوق دان معاصر لوئی پانزدهم و شانزدهم) پیشنهاد می کند که در دفاع از لوئی شانزذهم به او کمک کند. این زن چنان جسارتی داشت که یکی از منتقدان ادبی را که به آثار او بی اعتنائی کرده بود، به دوئل دعوت کرد.

از سال 1791 بود که اولمپ دو گوژ ارزش واقعی شخصیتش را به نمایش گذاشت. در قانون اساسی که مجلس موسسان تدوین می کرد، حقوق مدنی در مورد زنان فراموش شده بود. در سال 1791، او متنی تهیه کرد با عنوان «اعلامیه حقوق زن و شهروند» که 17 ماده دارد، سلطه گری و توفق مردانه را افشا کرده و از برابری حقوق زن و مرد در همه زمینه ها دفاع می کند. در دو ماده اول و دوم آن می خوانیم:

«زن آزاد زاده شده و حقوقی برابر با مردان دارد. تمایزات اجتماعی تنها باید بر سودمندی عمومی تکیه کند. ... هدف هر اجتماع سیاسی حفظ حقوق طبیعی و زوال ناپذیر زن و مرد است. این حقوق عبارتند از آزادی، مالکیت، امنیت و بویژه مقاومت در برابر ستمگری و خفقان.»

او به زنان هشدار میداد که «زن، بیدار شو!»

در اعلامیه او همچنین آمده است که «زنان حق رفتن بالای چوبه اعدام را دارند. آنان باید همچنین حق رفتن پشت تریبون را نیز داشته باشند.»

هنگام محاکمه لوئی شانزدهم، او تلاش کرد دادگاه را قانع کند که به عقیده او وی نه به عنوان انسان، بلکه فقط به عنوان پادشاه مقصر بود.

در روزهای مه – ژوئن 1793 با نمایندگان وابسته به ژیروندی ها اعلام همبستگی کرد و روز 20 ژوئیه 1793 دستگیر و سوم نوامبر 1793 با گیوتین اعدام شد. ژیروندی ها از نمایندگان بورژوازی شهرستان ها و بنادر بزرگ بودند و در مجلس قانون گذاری و کنوانسیون ملی فرانسه عضو نماینده داشتند. چون در میان آنان، نمایندگانی از اهالی ساحل رودخانه ژیروند (جنوب غربی فرانسه) قرار داشت، به انان ژیروندی می گفتند. آنان دارای رادیکال ترین مواضع در بین نمایندگان مجلس بودند.

اولمپ آثار زیادی در مورد حقوق مدنی و سیاسی زنان و الغاء برده داری سیاهان نوشته است.

او برای لغو ازدواج سنتی (به صورتی که در آن زمان وجود داشت) و جایگزینی آن با قراردادی با امضای دو همسر و نیز شناسائی کودکانی که خارج از ازدواج بدنیا می آمدند، مبارزه می کرد و از نخستین زنانی بود که نظام حفاظت از مادران و کودکان را پیشنهاد کرد.

سوم نوامبر 1793 در سن چهل و پنج سالگی این زن ادیب و فعال سیاسی فرانسوی در پاریس سرش به گیوتین سپرده شد.

قبل از این که سرش قطع شود فریاد می زد «به من بیاندیشید و کارهائی که به نفع زنان انجام دادم، بیاد بیاورید. من مطمئنم که روزی پیروز خواهیم شد»