مرگ شیده رحمانی، بازیگری که به حجاب اجباری معترض بود

---

شیده رحمانی در عکسی که هنگامه گلستان از تظارات علیه حجاب اجباری گرفته است - اسفند ۱۳۵۷

 

 

شیده رحمانی، بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون ایران روز پنجشنبه ۱۷ تیر درگذشت. او اسفند ۱۳۵۷ در تظاهرات زنان ایرانی علیه حجاب اجباری شرکت داشت و دو عکس معروف از او به یادگار مانده است.
ملیحه نیکجومند با نام هنری شیده رحمانی شناخته می‌شد و متولد ۱۳۱۲ در اصفهان بود. شیده پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در فیلم‌هایی مثل شازده احتجاب، ساخته بهمن فرمان آرا و سریال خانه قمرخانم ایفای نقش کرد و پس از انقلاب هم بازی در فیلم‌ها و سریال‌هایی مانند مادیان، شب دهم، حوالی اتوبان، سربداران و آشپزباشی را به کارنامه خود اضافه کرد.
در اسفند ماه۱۳۵۷ و تنها چند روز پس از پیروزی انقلابیون، آیت‌الله خمینی فرمان حجاب اجباری را صادر کرد که زنان با چندین تجمع و راهپیمایی به آن اعتراض کردند. از آن اعتراضات عکس‌ها و فیلم‌های زیادی وجود ندارد اما در دو عکس معروف و تاریخی، شیده رحمانی در حال مشاجره با یک روحانی دیده می‌شود.
شیده رحمانی آبان ماه سال گذشته و در سن ۸۲ سالگی در گفت‌وگو با وبسایت رادیو زمانه تایید کرد که فرد حاضر در عکس خود اوست: "آن روز، دقیقا یادم نمی‌آید کی بود اما، می‌دانم که تظاهرات، نزدیک دانشگاه تهران برپا شد. ما در خیابان مشتاق زندگی می‌کردیم و نزدیک دانشگاه تهران بودیم. از چند روز قبلش اراذل و اوباش ریخته بودند در خیابان‌ها و شعار «یا روسری، یا توسری» سر می‌دادند. پونز توی پیشانی دختران جوان می‌کوبیدند. هنوز حجاب قانونی و اجباری نشده بود اما، درگیری بود میان زنان و چماقداران. من حافظه‌ام خوب کار نمی‌کند. مثل پاها و چشم‌هایم از کار افتاده. یادم نمی‌آید روی مینی‌بوس چه می‌گفتم."
او که پس از انقلاب بارها در نقش زنان چادری ایفای نقش کرده درباره تن دادن به حجاب اجباری به رادیو زمانه گفت: "آنها عکس‌های فیلم است. حجاب در این مملکت قانون است. قانون را رعایت کردم. مثل همه. مجبور بودم. اگر به خودم بود، مثل همیشه بودم. مثل قبل‌ها. موهام را می‌بستم. ساده. ساده حرکت می‌کردم. من قبل از انقلاب کارمند بودم. همینطور سر کار می‌رفتم."
حجاب اجباری در ایران، یکی از موارد نقض حقوق شهروندی شمرده می‌شود و زنان بسیاری در طول سالیان گذشته به دلیل آنچه بدحجابی یا بی‌حجابی خوانده می‌شود با برخوردها و محرومیت‌های فراوانی مواجه شده‌اند.
برگرفته از صدای آمریکا