"نقش زنان در انقلابات اخیر در خاورمیانه" عنوان میزگردی در برنامه رادیویی هلندی "ایکون" بود که با حضور یودیت نورینک، روزنامه نگار هلندی ساکن عراق و مدیر یک موسسه آموزشی رسانه ای در سلیمانیه؛ خیجه اریب، نماینده مراکشی تبار پارلمان هلند؛ و مینا سعدادی، مدیر مسئول شهرزاد نیوز، برگزار گردید.
شهرزاد نیوز: "نقش زنان در انقلابات اخیر در خاورمیانه" عنوان میزگردی در برنامه رادیویی هلندی "ایکون" بود که با حضور یودیت نورینک، روزنامه نگار هلندی ساکن عراق و مدیر یک موسسه آموزشی رسانه ای در سلیمانیه؛ خیجه اریب، نماینده مراکشی تبار پارلمان هلند؛ و مینا سعدادی، مدیر مسئول شهرزاد نیوز، برگزار گردید. مجری این میزگرد پال روزمولر، رهبر پیشین حزب چپ های سبز، بود. برنامه با پخش ترانه ای از فیروز، خواننده نامی جهان عرب، آغاز شد.
نقش زنان در اعتراضات اخیر در مراکش
خدیجه اریب که خود در اعتراضات اخیر در مراکش شرکت کرده و به تازگی از این کشور برگشته است، از حضور زنان در این اعتراضات اظهار خرسندی می کند و می گوید: زنان، مادران و دختران شرکت فعالی در تظاهرات ها داشته اند. او به وجود تشکلی به نام "مادران سیاه پوش" اشاره می کند. اریب معتقد است رفرم هایی که اخیرا در زمینه قانون خانواده در مراکش صورت گرفته، موجب شده تا بهبودی در وضعیت زنان ایجاد شود.
اریب می گوید: " نسل جدیدی به طور غیرمترقبه به اعتراض برخاسته است. زیرا نسل جوان فاقد چشم انداز و آینده روشن است." وی می گوید مراکش را نمی توان با تونس مقایسه کرد، زیرا شاه جوان مراکش پس از مرگ پدرش، سلسله رفرم های حقوقی به ویژه در زمینه قوانین خانواده انجام داده است. در دوران شاه سابق مراکش که در سال 1999 فوت کرد، قوانین و سنن راه را بر پیشرفت زنان سد کرده بودند و سنت های دست و پاگیر مانع از مشارکت زنان بودند. اما تنها زنان نبودند که تخت ستم و فشار بودند، بلکه تک تک افراد به خاطر ابراز عقیده به زندان می افتادند و در مواردی حتی به قتل می رسیدند. از همین روست که در مراکش جنبشی از مادران، خواهران، همسران و بستگان زندانیان سیاسی و کشته شدگان فعال اند. آنها هر هفته با برگزاری تظاهرات ایستاده در برخی میادین شهرها جمع می شوند."
اریب تصریح می کند: در تظاهراتی که به دنبال وقایع مصر و تونس در مراکش برگزار شد، تظاهرکنندگان صرفا با اعتراضات خود به مقامات هشدار داده اند، اما درجه و مقیاس اعتراضات در حدی نبوده که قصد برکناری شاه این کشور را داشته باشند.
تجربه 30 ساله ایران و درس های آن برای زنان خاورمیانه
مینا سعدادی معتقد است در ایران نیز همچون مصر و تونس زنان حضور چشمگیری در صفوف اعتراضات داشته اند، اما در سال 2009، به دلائل متعددی از جمله غیرمترقبه بودن اوج گیری مبارزات و نقش سرکوب، فعالین زن موفق نشده اند خواسته ها و مطالباتی را که سال ها به طور مستقل در خیابان ها فریاد می کردند، در صفوف میلیونی تکرار کنند. زنان به اعتراضات عمومی ملحق شدند. آنها حضور فیزیکی داشتند، اما حضور نظری نداشتند. در واقع چه در ایران و چه در سایر کشورها، جنبش زنان باید از فرصت های تاریخی که با شرکت وسع مردم در خیابان ها پیش می آید، بهره برداری سیاسی کند و اعلام نماید که چه می خواهد و برای چه مبارزه می کند. در غیر این صورت از حضور فعال آنها بهره برداری سیاسی می شود. به نمونه مصر نگاه کنید. همین امروز که این میز گرد برگزار می شود، مانیفستی از سوی 11 سازمان زنان مصری منتشر شده که در آن از این که نظر و خواسته های آنها در کمیسیون بازبینی قانون اساسی نادیده گرفته شده، شکایت دارند.
در ایران نیز باید دید که اپوزیسیونی که ادعای مبارزه با دولت حاکم را دارد، چه نقشی برای جنبش های اجتماعی قائل است؟ آیا رسالتی برای اتحادیه های کارگری، جنبش زنان، جنبش دانشجویی و ... قائل است یا خیر؟ در کشورهای دیکتاتوری جنبش ها علاوه بر همراهی با شعارهای عمومی جنبش، - فرضا در مورد مصر و تونس شعار برکناری حسنی مبارک و بن علی- باید شعارهای خود را فعالانه طرح کنند و دوستی و دشمنی خود با گرایشات سیاسی را با توجه به خواسته های خود تعیین نمایند. در غیر این صورت در اعتراضات عمومی حل می شوند. تجربه انقلاب 1970 ایران این را به خوبی نشان داد. این تجربه بسیار مهمی است. مشارکت فعال و منسجم و تاثیر گذار جنبش ها از جمله جنبش زنان در اعتراضات عمومی نشانگر درجه بلوغ جنبش عمومی و سراسری می باشد.
زنان در کردستان عراق
یودیت نورینک در مورد نقش و مشارکت سیاسی زنان در کردستان عراق می گوید: " با این که زنان کرد در دوران صدام نقش مهمی به عنوان پیشمرگه در فعالیت های سیاسی ایفا می کردند، اما در سال های اخیر مشارکت شان در عرصه سیاسی بسیار نازل است؛ هم در پارلمان و هم در ارگان های محلی و منطقه ای. در اعتراضات اخیر کردستان نیز جای پای زنان دیده نمی شود. از طرف دیگر فرهنگ و مذهب نقش مهمی در مشارکت زنان ایفا کرده و می کنند. به طور مثال رهبران مذهبی به دشمنی با سازمان ها و گروه های زنان بلند می شوند و در کارشان تخطئه ایجاد می کنند. همین محدودیت ها باعث می شود که دامنه فعالیت وتاثیر گذاری زنان کم شود. ضرورت کار مداوم اجتماعی و فرهنگی از جملع عوامل مهم برای افزایش مشارکت زنان اند، در غیر این صورت موانع مذهبی روز به روز مشارکت زنان را به عقب سوق می دهند. در مورد شرکت زنان در اعتراضات، به طور کلی به نظر من هر جا حضور زنان در اعترضات بیشتر بوده، آن اعتراضات مسالمت آمیزتر برگزار شده است."
برگرفته از شهرزاد نیوز
